دتکتور یا آشکارساز گاز چیست؟
دتکتورها یکی از اجزای سیستم امنیتی و یکی از تجهیزات ضروری ساختمان به شمار می آیند. دتکتور گاز یا آشکارسازهای گاز تشخیص دهنده هایی برای شناسایی گازهای سمی، قابل اشتعال و انفجار، گازهای اکسید کننده و به طور کلی گازهای خطرناک می باشند. در واقع دتکتور گاز برای تشخیص نشتی گاز و اعلام خطر قبل از به وجود آمدن حریق در محل هایی که گازهای قابل اشتعال وجود دارند مورد استفاده قرار می گیرد. برخی از این دتکتورها همچنین می توانند بر کیفیت هوا در خانه نیز تاثیر گذاشته و بر وجود هرگونه شرایط آلاینده نظیر گرده، گرد و غبار یا سایر ذرات دیگر نظارت کنند.
انواع دتکتور گاز
سنسورهایی که در دستگاه های آشکارساز گاز مورد استفاده قرار می گیرند انواع مختلفی دارند. به عنوان مثال یک دتکتور گاز با استفاده از سنسورهای مختلف مثل مادون قرمز، امواج مافوق صوت، الکتروشیمیایی یا نیمه هادی غلظت بیش از حد گازهای مختلف در یک محل معین را قبل از اینکه منجر به یک حادثه (مثل انفجار، آتش سوزی، مسمومیت و غیره) شود تشخیص می دهد. به طور کلی می توان این دتکتورها را با توجه به تکنولوژی به کار رفته جهت تشخیص گازها به انواع ذیل طبقه بندی کرد:
- سنسور های گازی با تکنولوژی مادون قرمز (IR)
- سنسور های گازی الکتروشیمیایی
- سنسورهای کاتالیستی
- اندازه گیری با استفاده از نیمه هادی ها
روند کار این دتکتورها به این صورت می باشد که این دستگاه ها غلظت گاز را با مقیاسی که از قبل تعیین شده است مورد سنجش قرار می دهند. اگر غلظت گاز در محیط بیشتر از حد تعیین شده باشد سنسور فعال شده و بنا به روند مشخص شده چراغ هشدار را فعال، زنگ هشدار را روشن و یا ترکیبی از علائم هشدار دهنده را فعال می کند. پس از برگشت شرایط به حالت نرمال یعنی زمانی که غلظت گاز به حد نرمال تعیین شده رسید دستگاه به صورت خودکار خاموش می شود و به این ترتیب از خطای انسانی نیز جلوگیری می‌کند.
مزیت های استفاده از دتکتور گاز
دتکتور گاز که برای تشخیص نشت گاز مورد استفاده قرار می گیرد در دسته ی دستگاه های ایمنی و محافظتی قرار دارد. از این رو مهم ترین مزیت استفاده از این دتکتورها محافظت از جان کسانی است که آن را به کار گرفته اند. برخی دیگر از مزیت های استفاده از این آشکارسازها عبارتند از:
- نظارت مداوم و ۲۴ ساعته
- صرفه جویی در زمان برای سنجش گازهای موجود در هوا
- جلوگیری از هزینه های بالقوه و جلوگیری از خسارات مالی و جانی
با توجه به مطالب گفته شده در بالا وجود یک هشدار دهنده نشت گاز در خانه و در محیط هایی که با مواد شیمیایی سر و کار دارند یک ضرورت است. ما نمی توانیم برای در امان ماندن از خطرات احتمالی ناشی از نشت گاز فقط به حس بویایی خود اکتفا کنیم زیرا ممکن است زمانی که خطر را حس می‌کنیم برای نجات جان خیلی دیر شده باشد و منجر به مرگ نا بهنگام شود.